Genital siğilden rahim ağzı kanserine hpv enfeksiyonu

HPV İle İlgili Genel Bilgiler

HPV, Human Papilloma Virus, şimdiye kadar 200 den fazla tipi saptanan insan epiteline yerleşen bir virus ailesidir. Yalnızca insanları enfekte edebildiği için isminde “Human” vardır.

Düşük riskli tipleri (HPV Tip 1,2,4 gibi) el ve ayaklarda siğillere, yeniden düşük riskli başka tipleri (HPV tip 6 ve 11) genital bölgede siğillere neden olurken yüksek riskli tipleri (HPV 16, 18, 31, 33, 35 gibi) rahim ağzında preinvaziv lezyonlara ve rahim ağzı kanserine neden olabilmektedir.

Tüm dünyada HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan hastalıklar ortasında birinci sıradadır. Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklar üzere HPV enfeksiyonu da 18-30 yaşlar ortasında pik yapar. Partner sayısı arttıkça HPV enfeksiyonu görülme ihtimali de artmaktadır.

Genital Siğiller

Genital siğilin en sık görüldüğü yaş aralığı 20-24 yaştır. Genital siğillerin %90’ından sorumlu olan HPV tipi 6 ve 11’dir. Genital siğiller kanser riskini artırmamakla birlikte siğile neden olan düşük riskli HPV enfeksiyonunun yanında yüksek riskli tiplerin de olabilme ihtimaline karşı rahim ağzında preinvaziv ve invaziv lezyon varlığı istikametinden denetim edilmelidir.

HPV Enfeksiyonu ve Rahim Ağzı Kanseri

Rahim ağzı kanserlerinin %90’ından fazlası HPV enfeksiyonu bağlantılıdır. En sık birlikte görülen HPV tipleri tip 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58’dir. Sigara kullanımı, çoklu partnere sahip olmak, bağışıklığın bozulması üzere sebepler HPV enfeksiyonu ve HPV persistansını artırarak rahim ağzı kanseri için risk artışına neden olur.

HPV enfeksiyonu rahim ağzı kanserinin dışında anal kanserler, orofaringeal kanserler ve baş-boyun kanserleri ile de alakalıdır.

HPV’nin Bulaşma Yolları

HPV, çabucak hep insan cildinde canlı olarak bulunabildiği için en sık cilt teması ile bulaşmaktadır. Genital HPV’nin en sık bulaş yolu cinsel temastır. En sık olarak yakın cilt teması ile bulaşsa da HPV, dış ortamda belli bir mühlet canlı kalabilmektedir. Ayrıyeten HPV, sık kullanılan dezenfektanlara (Glutaraldehit, etanol, izopropil alkol gibi) karşı da canlı kalmayı başarabilmektedir.

Genital organlara temas eden eşyaların ve giyisilerin ortak kullanımı sonucunda da bulaş olabilmektedir. Hatta küçük çocuk ve bebeklerde görülen genital HPV enfeksiyonunda en sık etken bekım veren ebeveynlerin elleri yoluyla oluşan virus bulaşıdır.

Diğer bir durum da gebelik sürecinde annede faal genital HPV enfeksiyonu varlığı olağan doğum sonrasında bebeğin ses tellerinde siğil oluşumuna neden olabilmektedir. Bu nedenle etkin genital HPV enfeksiyonu olan hamilelerde sezaryen ile doğum tercih edilebilir.

HPV Enfeksiyonunun Doğal Seyri

HPV enfeksiyonu sonrası hiçbir müdahale gerektirmeden 1 yıl içerisinde %80 hastada, 2 yıl içerisinde de %90 hastada enfeksiyon ortadan kalkmaktadır. Bu hastaların %8-9’unda enfeksiyon 2 yıldan uzun müddet sebat etmektedir ve tüm hastaların %1’inden azında yıllar içerisinde invaziv rahim ağzı kanseri oluşmaktadır.

HPV enfeksiyonundan sonra enfeksiyonun güzelleştiği bireylerin lakin yarısında enfekte eden virus tipine karşı kalıcı bağışıklık oluşmaktadır. Bu da birebir virus tipiyle tekrar enfekte olunabileceğini gösterir. Bunun yanında oluşan bağışıklık HPV tipine hastır ve öbür HPV tiplerine karşı muhafaza sağlamamaktadır. Bu durum HPV aşısının değerini bir defa daha göstermektedir. HPV aşısı sonucu oluşan antikorlar, aşının içerdiği HPV tiplerine karşı tam ve kalıcı müdafaa sağlamaktadır.

Yüksek Riskli HPV Rahim Ağzı Kanserine Nasıl Neden Olur?

Yüksek riskli HPV tiplerinin düşük riskli tiplerden en değerli farkı enfekte ettiği hücreye genetik olarak kaynaşması ve hücrenin DNA’sını değiştirebilme kabiliyetidir. Düşük riskli HPV enfeksiyonunda bu durum gözlenmez.

HPV’nin enfekte ettiği hücrenin DNA’sı ile birleşmesi hem enfeksiyonun kalıcı olmasına neden olur, hem de bağışıklık sisteminden kaçmasını sağlar.

Hücre DNA’sına yerleşen HPV DNA’sı birtakım proteinler sentezlenmesini sağlar. Bu proteinlerden iki tanesi hücrenin kanserle savaşan sistemini (tumor supressor) bozarak tümöral gelişime neden olur.

HPV’nin kalıcı enfeksiyona neden olma ihtimalini artıran birtakım faktörler vardır, bunlar:

• Yüksek riskli HPV ile enfekte olmak

• Sigara kullanımı

• Bağışıklık sistemini zayıflatan durumlarr

  • İmmunsupresan ilaç kullanımı (steroid vs)

  • Organ nakli hastaları (böbrek nakli, karaciğer nakli vs)

  • Edinilmiş immun yetmezlik (HIV-AIDS)

  • Ailesel immun yetmezlik sendromları

• İleri yaş (30 yaş üzerinde HPV persistansı durumunda

• Çok partnerli yaşam

• İlk cinsel bağlantı yaşının 21’in altında olması

HPV Enfeksiyonunun ve Genital Siğillerin Günlük Yaşama Etkileri

18-45 yaş ortası bayanlarda en sık cinsel yolla bulaşan enfeksiyon HPV’dir. Ayrıyeten bu yaş kümesinde en sık karşılaşılan genital lezyonlar genital siğillerdir. Genital siğiller her ne kadar önemli bir sıhhat sorunu oluşturmada bile hastalarda önemli ruhsal ve toplumsal tesirlere neden olmaktadır.

Genital siğil varlığı elbet ki cinsel hayatı olumsuz etkilemektedir. Cinsel alaka ile siğillerin bulaşma korkusu eşlerde cinsel isteği azaltabilmektedir. Hastalığın toplum tarafından yalnızca cinsel yol ile bulaşabilir halindeki algısı, cinsel aktivitenin bir tabu olarak görülmesine neden olmaktadır. Dolayısı ile genital siğil varlığı bireylerin cinsel ömrünü olumsuz etkilemektedir. Cinsel birliktelik sırasında kondom üzere bariyer formüllerin kullanımı hem genital siğil bulaşını hem de yüksek riskli HPV enfeksiyon oranlarını azaltmaktadır.

HPV’nin genital siğil dışında neden olduğu öteki leztonlar servikal intraepitelyal lezyonlardır (SIL) ve bunlardan yüksek derece olanlarının (HSIL ya da CIN3) kansere ilerleme riski vardır.

HPV ile ilgili öteki bir toplumsal durum ise rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan HPV DNA tetkikinin müspet çıkması durumunda çiftler ortasında huzursuzluk ve telaş oluşabilmektedir.

Günümüzde girerek yaygınlaşan HPV aşıları sayesinde aşılanmış bireylerde hem genital siğillerin hem de SIL lezyonlarının görülme riski neredeyse tama yakın azalmaktadır.

HPV Testleri

Gelişmiş ülkelerle birlikte bizim ülkemizde de rahim ağzı kanseri taramasında HPV testleri kullanılmaktadır. HPV testinin kullanılmasının temel gayesi şahısta rahim ağzı kanseri ile alakalı yüksek riskli HPV tiplerinin varlığını belirlemektir.

Mevcut rahim ağzı kanseri tarama programına nazaran 30 yaşından itibaren her bayana HPV DNA ve smear testi 5 yıl aralıklarla önerilmektedir. Alınan testlerden rastgele birisinde anormallik olması durumunda hekiminiz size uygun tedavi planını sunmalıdır.

Piyasada mevcut onlarca farklı HPV test kiti bulunmaktadır. HPV testi yapılırken en değerli nokta kalite denetimi yapılmış sağlam test kitlerinin kullanılmasıdır.

HPV Aşıları

Rahim ağzı kanserinin en sık sebebi yüksek riskli HPV enfeksiyonunun rahim ağzında uzun müddetli kalmasıdır. Rahim ağzı kanseri ile en sık ilişkilendirilen HPV tipleri HPV 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 dir. Yüksek riskli HPV tiplerinin neden olduğu öbür kanser tipleri ise anal kanserler, ağız, dudak ve lisan kökü kanserleri, baş-boyun kanserleridir. HPV aşıları rahim ağzı kanserinin yanında bu kanserler için de yüksek oranda koruyuculuk sağlamaktadır.

Günümüzde kullanılan HPV aşılarında canlı virus bulunmaz, sırf virusun dış kapsid proteini bulunmaktadır. Bu nedenle HPV aşısı viral enfeksiyon riski taşımaz. Aşılama sonrası aşının içerdiği HPV tiplerine karşı yüksek oranda ve uzun vadeli bağışıklık elde edilmektedir.

Türkiye’de günümüzde sadece dörtlü aşı olarak tabir edilen Quadrivalan HPV aşısı mevcuttur. Genital siğillere neden olan en sık HPV tiplerinden 6 ve 11’in yanında rahim ağzı kanserine neden olan en sık yüksek riskli tiplerden HPV Tip 16, 18’e karşı bağışıklık oluşturmaktadır. Türkiyede ruhsatlandırılmış lakin şimdi satışına başlanmamış öteki aşı ise dokuzlu aşı olarak bilinen Nonavalan HPV aşısıdır. Bu aşı da içeriğindeki HPV Tip 6, 11, 16,18’in yanında Tip 31, 33, 45, 52 ve 58’e karşı da bağışıklık sağlar.

HPV aşısı ülkemizde ulusal aşı takvimine girmemiştir şimdi. Tavsiye edilen uygulama yaşı 9-14 yaş ortasındaki kız ve erkek çocuklardır. 9-14 yaş ortasındaki çocuklarda 0 ve 6. ay olmak üzere 2 doz aşı kâfi bağışıklığı oluşturduğundan bu yaş kümesinde iki doz aşı önerilmektedir. 15 yaş ve üzerindeki şahıslarda ise 0, 1 ya da 2. ay ve 6. ay olmak üzere 3 doz aşılama önerilmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda bilhassa 26 yaşına kadar da 2 doz aşının kâfi olabileceği gösterilmiştir.

Piyasadaki mevcut aşılar içerdikleri HPV tiplerine karşı yüksek oranda ve uzun vadeli bağışıklık oluşturmaktadır. HPV aşısının ulusal aşı programına alan ülkelerde aşı yapılan bireylerde genital siğil görülme sıklığı tama yakın oranda azalmıştır.

HPV aşılarının yan tesir profili, başka çocukluk çağı aşılarından farklı değildir. Hatta canlı virus içermemesi nedeni ve viral enfeksiyona sebep olmaması nedeniyle canlı virus aşılarından daha inançlı olarak kabul edilebilir. Dünya sıhhat örgütü HPV aşılarının fayda-zarar oranının mutlaka yarar lehine olduğunu duyurmuştur. Mevcut olan HPV aşılarının tamamı tüm güvenlik ve güvenilirlik testlerinden muvaffakiyet ile geçmiştir ve yaklaşık 15 yıldır kullanımdadır.

HPV aşıları gebelikte kullanıldığında bebeğe ya da anneye ziyan verdiğine dair delil yoktur. Hamile olduğunu bilmeden HPV aşısı yapılan bayanların gebelikleri ve bebekleri takip edildiğinde toplumdan farklı seviyede olumsuz tesirler görülmemiştir. Buna karşın gebelik sırasında HPV aşılamasına başlanması önerilmemektedir. HPV aşılanmasına başladıktan sonra hamile kalındığında ise kalan aşı dozlarının doğumdan sonraya ertelenmesi önerilir.